A
"Sociedad Agraria y Cultural de los Hijos del Partido de
Corcubión" nace cunha clara finalidade de
loitar pola melloría da súa terra de orixe. Así, xa a finais de
1922 indican que as melloras que debe realizar a sociedade son: a
busca dun maior rendemento da agricultura do país, a redención dos
foros, a creación dunha escola experimental agrícola ou industrial,
e a creación de escolas de primaria [Correo
de Galicia,
19·11·1922] .
En febreiro de 1923 súmase como necesidade perentoria a implantación
dunha sala de primeiros auxilios médicos que libre os nosos veciños
de teren que acudir a Santiago.
A
preocupación dos dirixentes da sociedade polo estado no que se
atopaban as comarcas fisterrás podémola
ver
en dúas cartas dirixidas a representantes políticos. A primeira,
con data do 5 de maio, mándanlla ao
deputado en Cortes por Corcubión Benito Blanco-Rajoy Espada, da que
extractamos estes parágrafos [Correo
de Galicia,
20·5·1923]:
A pesar das promesas, Blanco Rajoy seguiu deixando o distrito no abandono |
Pero
hay un aspecto sobre nuestra vida sobre el que nos permitimos llamar
muy especialmente la atención de S. S., porque es el que más de
cerca nos toca en la emigración. Nos referimos a la instrucción en
general. Hay aquí una pléyade de jóvenes, que precisamente en su
casi totalidad han debido cruzar el mar por las deficiencias anotadas
en el párrafo anterior; y al querer desarrollar sus actividades en
este hospitalario país, se han encontrado frente a la negra realidad
de que no se les había instruído, ni rudimentariamente en muchos
casos, teniendo, por consiguiente, que conformarse con ocupar puestos
donde el trabajo corporal lo es todo.
Meses
despois,
o mesmo periódico [Correo
de Galicia,
29·07·1923]
publica a resposta do deputado, na que comenta “as moitas melloras”
que conseguiu el para esta zona, melloras
que xa publicara a prensa coruñesa [El
Ideal Gallego,
23·11·1922] e
que
foran
a creación de escolas en Leis e Ozón (Muxía), Salto (Vimianzo) e
Loroño (Zas), ademais
da estrada entre
Baio
e
Laxe
-segundo
Francisco
Romero
Lema, esta
estrada non se fixo ata 1935-. Benito Blanco-Rajoy Espada (A Coruña,
1891–1966) foi deputado polo distrito de Corcubión entre 1919 e
1923 polo partido conservador como
candidato único nas eleccións;
tamén será deputado pola
provincia da Coruña durante
toda a II República (1931-1939) polas dereitas.
O diputado "cunero" Chapaprieta foi elixido polos distritos de Ordes e Noia, pero pouco fixo por esta provincia pese a chegar a altos cargos |
Unha
segunda carta envíalla a
directiva da ABC o
30 de maio ao
ministro de Traballo, Industria e Comercio, e senador pola Coruña,
Joaquín Chapapietra. Entre outras cousas dinlle [Correo
de Galicia,
10·6·1923]:
Urge,
pues, veamos más amplios horizontes y consignamos que los cuidados
que el Estado dispensa, a veces con prodigalidad, los dedique también
a los pueblos que, como los del Partido Judicial de Corcubión, jamás
participaron de las ventajas del presupuesto de la Nación al que
todos contribuímos con entusiasmo y desprendimiento para engrandecer
a España. (…)
Por
eso vemos con pena, con verdadero dolor de sinceros españoles, que
la casi totalidad de los que llegan a estos países hospitalarios,
necesariamente tienen que ocuparse en trabajos rudos y corporales,
por la falta de instrucción y preparación intelectual adecuada al
estado de cultura a que han llegado hoy los pueblos americanos y de
la que disfrutan las colectividades extranjeras que tienen asiento en
el nuevo mundo.
As
promesas políticas quedaron, coma sempre, en auga de castañas, polo
que a asociación terá que facer o traballo pola súa conta. Entre
as iniciativas destes primeiros meses podemos citar a creación dun
premio destinado aos
mellores mestres e alumnos das escolas do partido xudicial. En
concreto consistía ese premio nunha "medalla
de oro para el maestro de cada ayuntamiento del partido que mejor
organizada presente su escuela, un alfonsino para el alumno que
mejores notas obtenga también por ayuntamiento; premios idénticos
para las maestras y alumnas y dos premios más, uno para el profesor
y otro para el mejor alumno del colegio ‘Blanco’ de segunda
enseñanza que funciona en la villa de Cée, siendo en total 36 los
premios a conceder"
[Correo
de Galicia,
29·7·1923].
Tamén vai
colaborar na creación dunha biblioteca en Zas, a través da
"Sociedad de Amigos de la Escuela de Zas" dirixida polo seu
mestre Pablo de Torres; ou nas
suscricións para homenaxes a persoeiros da comarca, como o ceense
Blanco de Lema ou os baieses Labarta Pose e Agra Regueiro. Pero os
maiores esforzos estaban destinados á construción dunha granxa
escola.
Así,
na asemblea do 27 de xuño de 1924 perfílanse os que deben ser os
proxectos a realizar pola sociedade [Correo
de Galicia,
20·7·1924]:
A.-
Escuela (Sus amplios detalles se darán a conocer oportunamente).
B.-
Estación de primeros Auxilios; Consultorio médico; Asistencia
médico-quirúrgica de urgencia; Primeros auxilios (En casos de
accidentes, envenenamientos, intoxicación, asfixia, ahogados, etc.,
etc., contando con una ambulancia automóvil provista de todos los
elementos necesarios para cualquier emergencia).
C.-
Depósito y provisión (al costo) de máquinas rurales, herramientas,
semillas, etc., etc.
D.-
Experimentación rural; Vivero surtido de acuerdo con las condiciones
locales; Campo de siembra: hortalizas, etc.; Arboricultura: frutales,
viñedos, etc.; Pequeño gallinero para avicultura; Conejera, etc.;
establo: vacas, cerdos, etc., etc.
Pepe Miñones realizou un gran labor para a entidade corcubionesa, o que lle valeu a medalla de ouro da Sociedade. |
Con
tal motivo acordan a compra dun terreo nun lugar céntrico dentro do
partido xudicial e nomean unha comisión consultiva-xestora en
Galicia formada por cinco membros -entre eles o
avogado
corcubionés Pepe
Miñones- encargada de estudar a realización deste proxecto. Esta
comisión decide que o urxente é a construción da granxa escola, e
a poder ser dúas, porque a súa implantación nun lugar intermedio
–neste caso tomaban
como máis probable Berdoias
(Vimianzo)- consideran que non cobre as necesidades de todo o partido
xudicial, polo que se pode facer unha para os concellos soneiráns e
outra para os nemanqueños, contando para
iso coa
colaboración das corporacións municipais [Correo
de Galicia,
7·12·1924].
A
pesar dos esforzos de Pepe Miñones Bernárdez, desenvolvendo o labor
de representante da asociación en Galicia, estas iniciativas non
tiveron éxito. Con todo, o corcubionés non caeu no desalento e
organizou en 1926 unha Asemblea de Delegados da asociación nos
concellos do partido xudicial, nomeando dous representantes por cada
concello para que se encargasen de desempeñar os traballos marcados
desde terras arxentinas. Pero a actividade desta asemblea tivo pouco
percorrido, xa que axiña deixa de funcionar, e os proxectos da
asociación quedaron sen realizar. Non tardarán desde a Arxentina en
darlle un xiro á súa actuación na súa terra de orixe.